شروط ضمن عقد تعهداتی است که در حین ازدواج با توافق زن و شوهر وارد مفاد قرارداد ازدواج آنها می شود؛ در واقع امکانی است که قانونگذار در اختیار افراد قرار داده است تا قرارداد عقد را به میل، خواسته و انتظارات خود نزدیک نمایند.
شروط ضمن عقد شامل دو دسته شروط از پیش تعیین شده و شروط مازاد یا تکمیلی می باشد. شروط ضمن عقد از پیش تعیین شده همان شروط ۱۲ کانه ازدواج هستند که در تمام عقدنامه ها وجود دارد و برای ذکر آنها نیازی به درخواست از دفاتر ازدواج و طلاق نیست. این شروط عبارتند از:
- شرط توافق دو طرف برای ازدواج
- رعایت قوانین مربوط به ازدواج و خانواده
- اختصاص وقت مشخص برای خانواده
- حقوق و تعهدات فرزند
- تعیین مسکن
- عدم رابطه جنسی با سایر افراد
- تعیین مهریه
- خروج از کشور
- تعهدات مالی دو طرف
- تقسیم اموال در صورت طلاق
- نحوه حضانت فرزندان
- تعهدات و شرایط متفاوت مانند شرایط مربوط به سلامتی، پشتیبانی در بیماری و...
در مقابل، شروط ضمن عقد مازاد یا تکمیلی شروطی هستند که در قسمت توضیحات عقدنامه می توان درج نمود؛ البته این شروط از نظر قانونی ملزم کننده نیستند اما در صورت توافق طرفین قابل اجرا هستند. به عنوان مثال:
- تعیین مسولیت های مالی در طول زندگی مشترک
- تعیین محل مشترک سکونت برای زوجین
- تعیین حقوق و تهعدات مربوط به نفقه و حضانت فرزندان
- شرط تقسیم اموال پس از جدایی
- شرط تحصیل
- شرط اشتغال
- و...
این شروط نیز باید با توافق طرفین و سازگار با قوانین و مقررات باشد.
اطلاع از قوانین و شروط ازدواج به زوجین کمک می کند تا با آگاهی کامل زندگی مشترک خود را آغاز کنند.